Het Tilburgs is een Brabants dialect vol frivole woorden en bloeiende klankkleuren. En ook wel een beetje rauw. Erg rauw soms. Als studentenstad bij uitstek kent Tilburg een mooie groep 'import-studenten'. Ben jij er één van? Leer met deze blogpost over typische Tilburgse gezegden de locals beter kennen!

Tip: wil je dit soort artikelen over Studentensteden voortaan in je mail ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang maandelijks toffe hotspots, handige tips, nieuwe kamers en leuke vacatures in je mail!

Eigenlijk is 'het Tilburgs' een soort verzamelnaam voor een reeks dialecten die je in het midden van Brabant treft - en dus niet enkel en alleen in de textielstad. Zo heb je met het Maaslands, Hollands-Brabants en Tilburgs de drie dialecten uit Midden-Noord-Brabant. Het gebied van dit soort dialect loopt van het noorden bij de Maas door tot over de grens in België. Taalkundigen kunnen het dialect Tilburgs onderscheiden, omdat het buiten de invloed van zowel de oostelijke (Limburg) en westelijke (Antwerpen) accenten valt. Ofwel: lekker eigenwijs! En een beetje eigenwijs, daar houden Tilburgers wel van.

Helaas sterven sommige dialecten uit. Het Tilburgs is er daar niet één van. Er wordt nog regelmatig in het dialect geschreven. Er is bovendien een Tilburgs woordenboek (link onderaan de post) en er is zelfs een Kuifje-album verschenen in het dialect. Het Tilburgs is dus hartstikke springlevend en klinkt bovendien als een klok! Tijd dus om als 'import-student' even een korte cursus Tilburgse gezegden te ondergaan. Zo babbel je straks praktisch als een local. 

Allemaal op stap – "Ammòl op sjanternèl"

Meer dan relevant voor de gemiddelde student die het feesten geen moment uit z'n 'kupke' krijgt. Uitgaan of op stap gaan, is op sjanternèl gaon en dat is uiteraard heel erg gezellig. En Tilburg is een stad die bruist van de studenten en de gezelligheid. Tel daarbij op dat Brabantse nachten lang zijn en op stap gaan is sowieso feest.

Doe normaal! – "Doe efkes normaol!"

Normaal doen hoort er ook bij in een stad als Tilburg; het is immers niet altijd feest. Zo moet er ook nog gestudeerd worden (als het goed is).

Een knap meisje – "Un schôon mèdje"

Goeie kans dat je op sjanternèl een knap meisje tegenkomt, want in Tilburg wemelt het van de schoonheden.

Ik versta hem niet zo goed – "Wè zeetie nou?"

Niet de beste openingszin als je eenmaal 'un schôon mèdje' tegenkomt. Tilburgers verstaan de kunst om mooie, beschaafde parafrasen te vertalen naar bondige, eigenzinnige zinsdelen. "Wè zeetie nou?" is een must-have in je Tilburgs arsenaal als import-student.

Naar bed gaan – "Naor oewe 'niepert gaon"

Ook slapen in een bed - ofwel een iepert - hoort erbij. Alhoewel een verrassend aantal studenten op zeer creatieve manieren kan slapen wanneer nodig.

Pardon, ik heb u niet zo goed begrepen, zou u dit nog eenmaal willen herhalen – "Wè?"

Deze spreekt voor zich. De origine van deze vertaling komt voort uit het feit dat Tilburgers weinig op hebben met moeilijk doen als het niet moeilijk hoeft. "Wè".

Maar jongen toch! – "Mar mènneke tòch!"

Vaak in ongeloof uitgesproken met bijbehorende toon. Jongen kan ook worden vervangen voor 'meske' of 'mèdje' als het een vrouwelijk persoon betreft.

Hetgeen u mij nu verteld, dat verbaast mij ten zeerste – "Eusj!"

Ook hier laat de toon vol ongeloof de teugels vieren. Is iets werkelijk niet te geloven? Dan wordt het: "eusj!".

Weet je wel? Weet je niet? - "Wittewel?" "Wittenie?"

Deze doen het ook immer goed. Deze verfijnde zinsdelen bevinden zich meestal aan het einde van een zin. Andere vermeldingen die handig zijn om te weten in de omgang met Tilburgers zijn "smoeder" en "meepassaant", waarbij de laatste zoiets betekent als 'ondertussen' of 'tegelijkertijd'.

"Smoeder" is een hele typische verbastering die vrijwel alle Tilburgers in hun arsenaal weten. De 's' in smoeder komt van het woord 'ons' - ofwel 'ons moeder'. Grote delen van Nederland zouden dit vertalen als 'mijn moeder', maar daar denken ze in Tilburg dus anders over. Het plaatsen van 'ons' plakken ze voor het gemak dan ook overal voor. Zo krijg je 'ons Joeri', 'ons Jitse', 'onzen Karel' enzovoort.

Hopelijk verduidelijkt deze post een hoop in je omgang met de locals van onze geliefde studentenstad vol met import! En onthoud: Tilburgers vinden het prachtig als je Tilburgs met ze praat - of een poging daartoe doet. Veel plezier!

Inspiratie nodig voor het altijd grappige Tilburgs en haar typische gezegden? Lees hier meer typisch Tilburgse uitspraken.